Punto d’incontro tra l’Oriente e l’Occidente. Articolo di Aldo Caroleo, voce dell'Archeoclub Siponto
Sull’importanza che la Puglia ha rappresentato,per la sua collocazione geografica, nel passato come ponte tra le culture d’Oriente e d’Occidente,tutti gli storici sono d’accordo.Siponto è stata uno dei più importanti pilastri di questo ponte e la Basilica di Santa Maria Maggiore ne è la più bella e straordinaria testimonianza. E’ noto che sin dai primi tempi apostolici a Siponto fu attiva una comunità ebraica ,forse la più importante e, intorno al X Secolo una comunità Armena attestata in una zona tra Manfredonia e Foggia : Casale Faziosi. Gli Armeni furono, secondo gli storici i primi veri costruttori di chiese Cristiane sia a volta che a cupola di cui furono i precursori. Tante e bellissime le testimonianza di un Popolo,quello Armeno, sfortunato e perseguitato, che seminò cultura e religiosità cristiana autentiche. Furono, gli armeni, costruttori fortissimi di chiese e architetti e teologi insuperabili.La chiesa di santa Maria Maggiore di Siponto, eretta nella metà dell’XI Sec. ha infatti dei peculiari influssi architettonici armeni, impreziositi e completati dallo straordinario Romanico Pugliese.
Non è escluso che maestranze Bizantine, che eressero la Santa Maria, abbiano preso a modello le note chiese Armene (Ani, Marmashen, Bagaran, Edmjadsin,ecc.).Stretti, peraltro, furono i legami dell’Arcivescovo Leone con le gerarchie bizantine nelle quali con tutta probabilità,figuravano dei funzionari armeni. Attinenze architettoniche tra la santa Maria e le chiese armene si possono riscontrare sulle facciate: colonne e arcatelle ma anche dall’impostazione della pianta quadrata e della cupola appoggiata su quattro colonne centrali.Della originaria cupola della chiesa di Siponto non si sa nulla perché essa crollò in due eventi sismici successivi: nel 1223 e nel 1225. L’attuale copertura ad una unica volta a crociera è stata realizzata in epoca successiva e con evidenze barocche.Le foto delle cupole delle chiese armene coeve alla Santa Maria, ci danno cupole poggianti su quattro pilastri centrali e mi inducono a pensare (è solo un mio pensiero) che anche la Santa Maria avesse una cupola centrale secondo i motivi architettonici armeni.
E’ questo un altro esempio, se ce ne fosse ancora bisogno, di come la nostra Basilica merita una giusta attenzione perché venga sempre di più tutelata e dovrebbe essere senza alcun dubbio annoverata tra i monumenti dell’UNESCO come “Patrimonio dell’Umanità”.
Aldo Caroleo Archeoclub Siponto
Fiancata sud con l'abside minore |
Facciata della chiesa medievale |
Interno della chiesa. |
Particolare dei capitelli della cripta |
Particolare di mosaico relativo alla basilica paleocristiana. |
L'area archeologica della basilica paleocristiana |
La cripta |
Basilica Santa Maria Maggiore di Siponto - XI-XIII-XVI sec.
Հանդիպման կետն Արևելքի և Արևմուտքի միջև. Հոդված Ըստ Ալդո Կարօլեօ, Սիպօնտօի հնագիտության ձայնի:
Պուլիան նախկինում ներկայացված է որպես կամուրջ Արևելքի եւ Արևմուտքի, մշակույթների միջև,այս ամենում բոլոր պատմաբաններ համաձայն:Սիպօնտօ մեկն էր կարևորագույն սյուներից այս կամրջի և Սուրբ Մարիամի Եկեղեցին, այն առավել գեղեցիկ և արտահերթ վկայություն է:Եվ 'լավ հայտնի է, որ վաղ առաքելական ժամանակներից Սիպօնտօ ակտիվ էր հրեական համայնքը, շուրջ տասներորդ դարում հայկական համայնք հաստատվեց Ֆոջջիա և Մանֆրեդոնիա տարածքի միջև:Հայերը ըստ պատմաբանների, առաջին ճշմարիտ շինարարներն էին քրիստոնեական եկեղեցիների:Այդ ամենում ճշմարիտ վկայական է այս գեղեցիկ եկեղեցին մեկ ժողովուրդ, որը Հայն է,որը սկիզբ տվեց իսկական մշակույթն ու քրիստոնեական կրոնը:Հայերը շինարարներ և ճարտարապետներ են ուժեղ և կանգուն եկեղեցիների և աստվածաբաններ անգերազանցելի:Իրականում բնորոշ ճարտարապետական Հայկական ազդեցությամբ,որին ավելացվել է Հռոմեական և Պուլիական ազդեցությունը :Հնարավոր է, որ բյուզանդական արհեստավորներ,որոնք կառուցել են Սուրբ Մարիամի Եկեղեցին նմանությամբ նշում է հայկական եկեղեցիները (Անի,Մարմաշեն, Բագարան,Էչմիաձին և այլն ):Բնօրինակաբար Սիպոնտոի եկեղեցու գմբեթի մասին հայտնի չէ ոչինչ, քանի որ այն փլուզվել է երկու երկրաշարժերից 1223 և 1225:
Եվ 'սա ևս մեկ օրինակ է,եթե նորից անհրաժեշտության դեպքում,ինչպես մեր Բազիլիկան արժանի է պատշաճ ուշադրություն քանի որ այն միշտ ավելի պաշտպանված պիտի լինի և չպիտի լինի վոչմի կասկած,ընդգրկված է ՅՈՒՆԵՍԿՕ - ի հուշարձանների թվում «Համաշխարհային ժառանգություն».
http://www.tatarte.it/gherardi/CD/Storia/frame/accarisi/foggia.htm
Nessun commento:
Posta un commento