See more / Տես ավելին

GENOCIDIO ed evacuato Bambini armeni evacuazioni dal Impero Ottomano 1914-1922. / ՑԵՂԱՍՊԱՆՈՒԹՅՈՒՆ ԵՎ ՏԱՐՀԱՆՈՒՄ ՀԱՅ ԵՐԵԽԱՆԵՐԻ ՏԱՐՀԱՆՈՒՄՆ ՕՍՄԱՆՅԱՆ ԹՈՒՐՔԻԱՅԻՑ 1914-1922ԹԹ

Come risultato del genocidio armeno circa 500 000 bambini armeni sono stati uccisi durante 1915-1923 (sono stati bruciati, avvelenati, strangolati), alcuni di loro sono morti di fame e di varie malattie epidemiche. I bambini, sopravvissuti al genocidio sono stati lasciati orfani e sono stati costretti a convertirsi all'Islam. Le associazioni armene, organizzazioni religiose, organizzazioni di soccorso straniere (American Near East Relief Committee, Fondo di Londra del sindaco, Unione delle donne danesi, la Croce Rossa russa, dell'Unione dei russi internazionali, ecc), così come le organizzazioni internazionali (Croce Rossa , La Società delle Nazioni) sono stati coinvolti nel salvare i bambini armeni sopravvissuti dalla morte imminente e portarli fuori dei confini ottomani.

1914-1922 թթ. Հայոց ցեղասպանության հետևանքով շուրջ 500 000 հայ երեխաներ սպանվեցին (ողջակիզվեցին, թունավորվեցին, խեղդամահ արվեցին), մահացան սովից, տարբեր համաճարակային հիվանդություններից: 

Ցեղասպանությունը վերապրած շատ երեխաներ՝ որբացան, բռնի իսլամացվեցին: Կենդանի մնացածներին վերահաս մահից փրկելու և կայսրության տարածքից տարհանելու գործուն աշխատանքներ իրականացրեցին հայկական միությունները, եկեղեցական կառույցները, օտարերկրյա նպաստամատույց կազմակերպությունները (Մերձավոր Արևելքի ամերիկյան նպաստամատույց կոմիտե, Լոնդոնի քաղաքագլխի ֆոնդ, Դանիացի տիկնանց միություն, Ռուսական Կարմիր խաչ, Ռուսաստանի քաղաքների միություն և այլն), ինչպես նաև միջազգային կազմակերպությունները (Կարմիր խաչ, Ազգերի լիգա):

Prendendo i bambini, che erano sul punto di morte, fuori dell'impero ottomano avrebbe assicurare la loro sicurezza fisica e risolvere il problema di residenza e di educazione nazionale. In realtà, i bambini evacuati erano quelli, che erano stati reclutati da luoghi disabitati (deserti e foreste), strade, dove sono stati coinvolti in accattonaggio, famiglie musulmane e orfanotrofi statali turche. I bambini si trovano in zona di guerra sono stati evacuati con l'aiuto dei soldati russi e britannici.

Մահվան վտանգի առջև հայտնված որբերի տարհանումն ապահովելու էր երեխաների հետագա ֆիզիկական անվտանգության, կեցության և ազգային դաստիարակության հարցը: Ըստ էության տարհանվում էին այն որբերը, որոնց ցեղասպանության տարիներին հավաքագրել էին անմարդաբնակ վայրերից (անապատներից, անտառներից), փողոցներից, որտեղ նրանք զբաղվում էին մուրացկանությամբ, մահմեդական ընտանիքներից և թուրքական պետական որբանոցներից: Տարհանվեցին նաև ռազմական գործողությունների գոտում հայտնված հայ երեխաները, որոնց էվակուացիան իրականացվեց ռուս և անգլիացի զինվորականների կողմից:

La prima evacuazione su vasta scala dei bambini armeni negli anni del genocidio armeno è stato durante la battaglia di Musa Dagh. Nella primavera del 1915, il governo dei Giovani Turchi iniziato i massacri e la deportazione della popolazione armena in Armenia occidentale e in altre aree dell'Impero Ottomano. 
Il 30 luglio di sei villaggi armeni della Svedia nella regione costiera del Mediterraneo con 6000 popolazione armena hanno avuto l'ordine di espulsione. 
Piccola parte della popolazione armena lì obbedì al comando, mentre il resto (circa 5000 armeni) salì Musa Dagh e ricorrere all'auto-difesa, che durò 53 giorni. Navi francesi "Gishen" e "Giovanna d'Arco" hanno raggiunto per aiuto il 13-15 settembre e potrebbe evacuare 4058 persone, portandoli a Port Said in Egitto. Alcuni bambini sono nati a bordo delle navi da guerra francesi e furono chiamati con nomi simbolici, come Gishen, Libertà, ecc

Ցեղասպանության տարիներին հայ երեխաների առաջին լայնածավալ տարհանումն իրականացվեց Մուսա լեռան հերոսամարտի ժամանակ: 1915թ.-ի գարնանը երիտթուրքական կառավարությունը սկսում է Արևմտյան Հայաստանի և կայսրության մյուս շրջանների հայ բնակչության տեղահանությունն ու բնաջնջումը: Հուլիսի 30-ին նաև Միջերկրականի առափնյա շրջանի` Սուեդիայի (Հալեպի նահանգ, Անտիոքի գավառ) վեց հայկական գյուղերի ավելի քան 6000 բնակչությանը գաղթի հրաման է տրվում: Հրամանին է ենթարկվում բնակչության մի փոքր մասը, մնացածը` մոտ 5000 սուետիահայեր բարձրանալով Մուսա լեռը՝ դիմում են ինքնապաշտպանության, որը տևում է 53 օր: Ֆրանսիական «Գիշեն» ու «Ժաննա դ’Արկ» նավերը օգնության են հասնում և սեպտեմբերի 13-15-ը 4058 հոգու Մուսա լեռից էվակուացնում Եգիպտոսի Պորտ-Սաիդ նավահանգիստ: Մի քանի երեխաներ ծնվեցին ֆրանսիական նավերի վրա, որոնց անվանակոչեցին խորհրդանշական անուններով՝ Գիշեն, Ազատուհի և այլն:

1563 bambini armeni raggiunto Port Said. Nello stesso periodo l'evacuazione dei bambini armeni continuano a Khunus, Van, Bitlis e in altri luoghi.

Մուսա լեռից Պորտ Սաիդ տարհանվածներից 1 563-ը երեխաներ էին: Այս ընթացքում հայ երեխաների տարհանման գործողություններ իրականացվեցին Խնուսում, Վանում, Բաղեշում և այլ վայրերում:

Insieme con l'espansione del movimento kemalista in Asia Minore durante il 1921-1922, una situazione pericolosa si è verificato per i bambini armeni negli orfanotrofi che operavano all'interno dell'impero ottomano, e questo è stato ulteriormente aggravata dopo i massacri degli armeni in Cilicia perpetrati da i kemalisti. Come risultato di questi massacri migliaia di armeni da Ayntap, Marash, Hajn, Mersin e in altri luoghi sono stati costretti a lasciare le loro case ancestrali. Durante la deportazione di massa degli armeni della Cilicia, alla fine del 1921, circa 7500 orfani armeni sono stati evacuati a Aleppo, Beirut, Damasco e Alessandretta, la maggior parte di loro sono stati presi sotto la protezione della Nazionale Care Association e AGBU.

Փոքր Ասիայում քեմալական (ազգայնական) շարժման ծավալմանը զուգընթաց՝ 1921-22 թթ. Օսմանյան կայսրության որբանոցներում ապաստանած հայ երեխաների համար վտանգավոր իրավիճակ է ստեղծվում: Այն ավելի է սրվում Կիլիկիայում քեմալականների կողմից իրագործված հայկական կոտորածներից հետո, որի հետևանքով հազարավոր կիլիկիահայեր Այնթափից, Մարաշից, Հաճընից, Մերսինից և այլ վայրերից ստիպված են լինում լքել իրենց հայրենի բնակավայրերը: 1921 թ. վերջին՝ կիլիկիահայերի զանգվածային գաղթի ընթացքում, շուրջ 7500 հայ որբ Կիլիկիայից տարհանվում է Հալեպ, Բեյրութ, Դամասկոս և Ալեքսանդրեթ, որոնց մեծ մասը հայտնվում է Ազգային խնամատարության և Հայկական Բարեգործական Ընդհանուր Միության խնամակալության տակ:

Uno degli episodi drammatici di evacuazione avvenuta nel dicembre 1921 in una borgata di Nahr El Oman nella provincia di Bassora, dove 816 orfani armeni sono stati trasportati a Gerusalemme e sono stati accolti dal Patriarca Armeno di Gerusalemme, mons Yeghishe Durian, figure nazionali e un numero degli armeni locali.

Հայ երեխաների տարհանման դրվագներից է նաև 1921 թ. դեկտեմբերին Բասրայի նահանգի Նահր էլ Օման ավանի հայկական գաղթակայանից 816 հայ որբի նավով փոխադրումը Երուսաղեմ, որտեղ նրանց դիմավորում են Երուսաղեմի Հայոց պատրիարք Եղիշե արքեպիսկոպոս Դուրյանը, ազգային գործիչներ և մեծ թվով տեղացի հայեր:

Come risultato dei massacri perpetrati dai Giovani Turchi e kemalisti, migliaia di orfani armeni erano sull'orlo della distruzione in tutto il territorio dell'Impero Ottomano. Per questa preoccupazione è tenuta una riunione il 7 febbraio 1922 a Aleppo tra il personale americano rilievo del Medio Oriente e la delegazione armena guidata dal vicario della diocesi sacerdote Haroutyun Yesayan e autorizzato dal Catholicos di Cilicia Sahak II. La Commissione ha deciso di trasportare gli orfani armeni, che al riparo negli orfanotrofi del sud e del sud-est della Turchia, in Siria e Libano, e dalle regioni settentrionali e nord-occidentali al Caucaso e in Grecia. Con la decisione della American rilievo del Medio Oriente, gli orfani armeni e greci di Turchia centrale, Kayseri, Konya e Sebastia, e le regioni settentrionali, Trabizon, Samsun sono stati trasportati a Costantinopoli e poi in Grecia in nave e collocati in 13 orfanotrofi. Da Trace, un'altra parte dell'Impero Ottomano in decomposizione, gli orfani armeni sono stati trasportati a Romania e Bulgaria, e da Izmir e Bursa in Grecia dal fiume Maritsa.

1915-23 թթ. երիտթուրքերի և քեմալականների կողմից իրագործված հայկական կոտորածների հետևանքով որբացած հազարավոր հայ երեխաներ հայտնվեցին ֆիզիկական ոչնչացման վտանգի տակ՝ Օսմանյան կայսրության ողջ տարածքով մեկ: Այս մտահոգությամբ պայմանավորված՝ 1922 թ. փետրվարի 7-ին Հալեպում կայանում է Մերձավոր Արևելքի ամերիկյան նպաստամատույցի աշխատակիցների և Կիլիկիո Սահակ Բ կաթողիկիոսի կողմից լիազորված հայկական պատվիրակության ժողովը՝ Առաջնորդական փոխանորդ Հարություն քահանա Եսայանի նախագահությամբ: Ժողովը որոշում է Թուրքիայի հարավային և հարավարևելյան շրջանների որբանոցներում ապաստանած հայ որբերին տեղափոխել Սիրիա և Լիբանան, իսկ հյուսիսային և հյուսիսարևմտյան շրջանների որբացած հայ երեխաներին՝ Հունաստան և Կովկաս: Թուրքիայի ներքին՝ կենտրոնական շրջանների՝ Կեսարիա, Կոնիա, Սեբաստիա, ինչպես նաև հյուսիսային շրջանների՝ Տրապիզոն, Սամսուն, քրիստոնյա որբերը՝ հայ և հույն ծնողազուրկ երեխաները, Ամերիկյան նպաստամատույցի որոշմամբ ցամաքային ճանապարհով փոխադրվում են Կ.Պոլիս, իսկ այնտեղից՝ նավով Հունաստան և տեղաբաշխվում 13 որբանոցներում: Քայքայվող Օսմանյան կայսրության մյուս շրջաններից՝ Թրակիայից, որբերը տեղափոխվում են Ռումինիա և Բուլղարիա, իսկ Իզմիրից և Բրուսայից՝ Մարիցա գետով՝ Հունաստան:

Jacob Küntzler e sua moglie Elisabetta erano incaricati dei progressi evacuazione dal Sud e parte del sud-est della Turchia (Urfa e nelle vicinanze, Mardin, Kharberd, Agn e Malatia). Stavano lavorando nel ramo Urfa di American Near East Relief e sono stati coinvolti nel prendersi cura degli orfani armeni. Sono stati selezionati per questo lavoro grazie alla loro conoscenza brillante della zona e la padronanza della lingua turca. Nel mese di aprile 1922 Künzler ha organizzato la più grande evacuazione mai: gli orfani 5000 sono stati portati fuori dalla Kharberd e vicinanze. Secondo le statistiche di Künzler, totalmente 8000 bambini armeni sono stati evacuati dalle parti sud e sud-est della Turchia. Sono stati messi in orfanotrofi siriani e libanesi.

Թուրքիայի հարավային և հարավ-արևելյան շրջաններից (Ուրֆայի շրջակայքից, Մարդինից, Խարբերդից, Ակնից և Մալաթիայից) հայ որբերի տարհանման պատասխանատուներ նշանակվեցին Յակոբ Կյունցլերը և նրա կինը՝ Էլիզաբեթը, ովքեր 1922 թ.-ից աշխատում էին Մերձավոր Արևելքի ամերիկյան նպաստամատույց կոմիտեի Ուրֆայի մասնաճյուղում և զբաղվում այդ կազմակերպության կողմից հավաքված հայ որբերի խնամքով: Նրանց թեկնածության ընտրությունը պայմանավորված էր վերջիններիս՝ տարածքի և թուրքերենի փայլուն իմացությամբ: 1922 թ. ապրիլին Խարբերդից և հարակից շրջաններից Կյունցլերը կազմակերպում է համաշխարհային պատմության մեջ որբերի ամենաստվար՝ շուրջ 5 000 երեխաների աննախադեպ տարհանման գործողությունը: Ըստ Յա. Կյունցլերի կազմած վիճակագրության՝ ընդհանուր առմամբ Թուրքիայի հարավային և հարավ-արևելյան բնակավայրերից տարբեր խմբերով իր կողմից տարհանվում է շուրջ 8 000 հայ երեխա, որոնք տեղաբաշխվում են Սիրայի և Լիբանանի որբանոցներում:

Nel settembre 1922 circa 5000 orfani greci e armeni sono stati evacuati dai kemalisti durante il devastante incendio di Smirne con l'aiuto di Sara Corning, un operaio di Smirne ramo di American Near East Relief. Quei bambini sono stati trasportati in Grecia da navi da guerra americane. Come risultato di evacuazione funziona, migliaia di orfani armeni sono stati salvati da operazioni di genocidio Giovani Turchi e kemalisti.

1922 թ. սեպտեմբերին՝ Զմյուռնիայի աղետի ժամանակ, շուրջ 5 000 հույն և հայ որբեր տարհանվում են քեմալականների կողմից հրդեհի մատնված քաղաքից՝ Մերձավոր Արևելքի ամերիկյան նպաստամատույցի աշխատակից Սառա Քորնինգի ջանքերով, որոնց ամերիկյան ռազմանավերով տեղափոխում են Հունաստան:

Տարհանման այս գործողությունների արդյունքում երիտթուրքերի ու քեմալականների ցեղասպանական գործողություններից փրկվեցին հազարավոր հայ որբեր:

Secondo i dati forniti da J. Barton,, circa 30 000 orfani armeni e greci sono stati evacuati in Siria, Libano e Grecia grazie alle operazioni di soccorso effettuate da American Near East Relief. Ben 12 000 bambini armeni erano dalle parti sud e sud-est dell'Impero. 

Ըստ Ջ. Բարտոնի տվյալների՝ 1922-23 թթ.՝ Մերձավոր Արևելքի ամերիկյան նպաստամատույցի գործուն աշխատանքների շնորհիվ, մոտավոր հաշվարկով Թուրքիայից Սիրիա, Լիբանան և Հունաստան էվակուացվեցին մոտ 30 000 հայ և հույն որբ, որից 12 000 հայ երեխա՝ կայսրության միայն հարավային, հարավարևելյան շրջաններից:

Navi francesi di Musa evacuazione Port-Said, 1915.
Ֆրանսիական նավերով մուսալեռցիների տարհանումը Պորտ-Սաիդ, 1915թ.

Musaler bambini sfollati a Port-Said, 1915.
Մուսալեռից տարհանված երեխաները Պորտ-Սաիդում, 1915թ.

Musaler bambini sfollati a Port-Said, 1915.
Մուսալեռից տարհանված երեխաները Պորտ-Սաիդում, 1915թ.

Musaler bambini sfollati a Port-Said, 1915.
Մուսալեռից տարհանված երեխաները Պորտ-Սաիդում, 1915թ

816 orfani armeni evacuati da Nahr el-Omar, Gerusalemme, 1921.
816 հայ որբերի տարհանումըՆահր էլ-Օմարից դեպի Երուսաղեմ, 1921թ.

Orfani armeni a Gerusalemme, 1922.
Հայ որբերը Երուսաղեմում, 1922թ.

Evacuazione ciechi e disabili di orfani in Turchia dal Y. Kyuntsler ,1922.
Կույր և հաշմանդամ հայ որբերի էվակուացիան Թուրքիայից Յ. Կյունցլերի կողմից, 1922 թ.

Turchia evacuati da Jacob Kyuntsler 8 000 orfani percorsi di evacuazione, 1922.

Յակոբ Կյունցլերի կողմից Թուրքիայից տարհանված 8 000 հայ որբերի էվակուացիոն ուղիները, 1922 թ.

Turchia gruppo di orfani Evacuazione 1922.
Թուրքիայից տարհանվող հայ որբերի խումբ,1922 թ.

Dal Xarberd sfollati nel 5000 Armeni bambini nel gruppo, nel 1922.
Խարբերդից տարհանված 5000 հայ երեխաների խումբը, 1922թ.

Turchia gruppo di orfani Evacuazione 1922.
Թուրքիայից տարհանվող հայ որբերի խումբ,1922 թ.

Turchia 8 000 orfani evacuati prima, Gruppo 130-membro due ore di riposo dopo un viaggio difficile
Թուրքիայից տարհանված 8 000 որբերի առաջին՝ 130 հոգանոց խումբը. երկօրյա դժվարին ճամփորդությունից հետո հանգստի ժամին

Orfani armeni evacuati da Urfa Suruj villaggio curdo nel 1922.
Ուրֆայից տարհանված հայ որբերը քրդական Սուրուջ գյուղի մոտ, 1922 թ.

Turchia evacuato 1.400 orfani rifugio Ghaziri in Libano orfanotrofio
Թուրքիայից տարհանված 1400 որբ ապաստանեց Ղազիրի (Լիբանան) որբանոցում

Costantinopoli Grecia Evacuazione orfani 1922.
Կ. Պոլսից Հունաստան տարհանվող որբերը, 1922թ.

Lavoratori americana Medio Oriente Relief da Evacuazione bambini bordo della nave, nel 1922.
Մերձավոր Արևելքի ամերիկյան նպաստամատույցի աշխատակիցների կողմից տարհանվող երեխաները նավ նստելիս, 1922թ.

Lavoratori americana Medio Oriente Relief Accompagnato dal modo in cui, ragazzini zaini anelli di salvataggio e salire su una nave, nel 1922.
Մերձավոր Արևելքի ամերիկյան նպաստամատույցի աշխատակիցների ուղեկցությամբ ցուցակագրված փոքրիկ որբերը ուսապարկերով և փրկարար օղակներով բարձրանում են նավի վրա, 1922թ.

Evacuazione piccola piattaforma orfani, in attesa della nave, nel 1922.
Տարհանվող փոքրիկ որբերը կառամատույցում՝ նավին սպասելիս, 1922թ.

Turchia evacuati migliaia di bambini di un gruppo. Essi sono stati costretti a lasciare la loro patria nel 1922.
Թուրքիայից տարհանված հազարավոր երեխաների մի խումբ: Նրանք հարկադրված հեռանում են պատմական հայրենիքից, 1922թ.

Righe di ragazzini evacuato dal Turchia, nel 1922.
Փոքրիկ որբերը կազմակերպված շարքերով տարհանվում են Թուրքիայից, 1922թ.

Da Sarah Corning Zmyurniay, sfollati bambini, nel 1922.
Սառա Քորնինգի կողմից Զմյուռնիայից տարհանված երեխաները, 1922թ.

http://www.genocide-museum.am/eng/online_exhibition_18.php